W Polsce firmy rodzinne stanowią aż 78% wszystkich przedsiębiorstw. To właśnie one są kręgosłupem rodzimej gospodarki – odpowiadają za ogromną część zatrudnienia, innowacji i lokalnego rozwoju. Jednak mimo ich znaczenia, tylko 8% właścicieli ma formalny plan sukcesji – tak wynika z raportu PARP z 2020 roku. Co więcej, ponad 60% nigdy nie rozmawiało z potencjalnym sukcesorem o przyszłości firmy.
📌 Czym jest sukcesja?
Sukcesja w firmie rodzinnej to wielowymiarowy i długoterminowy proces przekazywania władzy, odpowiedzialności i majątku z pokolenia założycieli (nestorów) do kolejnego pokolenia (sukcesorów). To coś znacznie więcej niż formalne przekazanie udziałów, czy podpisanie testamentu – to proces budowania gotowości i ciągłości, który obejmuje zarówno twarde aspekty prawne i finansowe, jak i miękkie, psychologiczne oraz relacyjne.
Sukcesja obejmuje m.in.:
- relacje międzyludzkie – emocje, lojalność, zaufanie, napięcia między pokoleniami,
- kompetencje i potencjał sukcesorów – zarządcze, przywódcze, osobowościowe,
- wizję i wartości rodzinne – które mogą być kontynuowane lub transformowane,
- struktury prawne i właścicielskie – wymagające klarowności i zgodności z przepisami (KRS, dziedziczenie, umowy),
- aspekty finansowe i majątkowe – planowanie podatkowe, wycena firmy, podział aktywów,
- gotowość emocjonalną nestora – do oddania kontroli i redefinicji swojej roli,
- komunikację i relacje – budowanie porozumienia, zaufania i wspólnej strategii między pokoleniami,
- rozwój sukcesorów – poprzez przygotowanie ich do pełnienia roli lidera, zarządzania zespołem i planowania przyszłości firmy.
🧭 Plan sukcesji krok po kroku – jak mądrze przygotować zmianę pokoleniową
Aby sukcesja przebiegała płynnie, warto pracować według konkretnego planu. Poniżej przedstawiamy model działania, który łączy diagnozę psychometryczną, analizę organizacyjną oraz pracę indywidualną i zespołową.
1. Diagnoza potencjału – Bridge Personality
Proces zaczynamy od indywidualnego badania narzędziem psychometrycznym Bridge Personality, które:
- pozwala poznać styl przywództwa sukcesora i nestora,
- identyfikuje preferencje komunikacyjne, decyzyjne i zespołowe,
- pomaga zrozumieć, gdzie mogą powstawać napięcia, a gdzie są punkty wspólne.
To bardzo ważny etap, który pozwala zbudować język rozmowy o różnicach, zanim przejdziemy do planowania działań.
2. Analiza dokumentów i struktury firmy
- Przegląd dokumentów korporacyjnych i majątkowych (umowy spółki, pełnomocnictwa, testamenty, udziały).
- Analiza obecnej struktury organizacyjnej i decyzyjnej.
- Ocena stopnia przygotowania firmy na przekazanie władzy (zarówno formalnego, jak i operacyjnego).
3. Diagnoza sytuacji rodzinnej
- Mapa rodziny (genogram biznesowy):
- Role w firmie (właściciel, zarządzający, sukcesor, współpracownik),
- Relacje emocjonalne i dynamikę między osobami (np. konflikty, zależności),
- Linie przekazania majątku lub władzy,
- Etapy zaangażowania w biznes (np. ktoś był kiedyś dyrektorem, a dziś doradcą),
- Scenariusze sukcesji,
- Ocena relacji, gotowości, intencji.
- Rozmowy indywidualne i wspólne – z udziałem doradcy/mediatora.
4. Definicja wartości, misji i kierunku
- Wspólna sesja warsztatowa, podczas której rodzina wypracowuje:
- Wartości, które są fundamentem działalności,
- Wizję dalszego rozwoju firmy,
- Rolę każdego członka rodziny w tym procesie.
5. Planowanie transferu wiedzy i odpowiedzialności
- Plan mentoringu między nestorem a sukcesorem,
- Szkolenia i coaching przywódczy,
- Udział sukcesora w strategicznych projektach i decyzjach.
6. Plan prawny i podatkowy
- Współpraca z prawnikiem i doradcą podatkowym
- Przekształcenia własnościowe,
- Zabezpieczenie interesów majątkowych rodziny,
- Zapisy w testamencie, intercyzie, umowie spółki.
7. Komunikacja wewnętrzna i zewnętrzna
- Komunikat dla pracowników – transparentność procesu sukcesji,
- Komunikat dla klientów i kontrahentów – budowanie zaufania do sukcesora,
- Plan PR i obecności sukcesora w przestrzeni publicznej.
8. Ewaluacja i korekty
- Okresowe spotkania ewaluacyjne (np. co 3 miesiące),
- Monitorowanie postępów i ewentualne dostosowanie strategii.
💬 Sukcesja – więcej niż zmiana nazwiska w KRS
Proces sukcesji wymaga czasu, empatii i wsparcia. To nie tylko przekazanie władzy – to budowanie przyszłości z szacunkiem do przeszłości. Nestora trzeba wspierać w odpuszczeniu, a sukcesora – w dojrzewaniu do odpowiedzialności.
To odpowiedź na realne potrzeby firm rodzinnych i ludzi, którzy chcą wspierać je w transformacji międzypokoleniowej.
Chcesz porozmawiać o tym, jak przygotować się do sukcesji w Twojej firmie?
Szukasz wsparcia dla siebie lub sukcesora?
A może chcesz nauczyć się wspierać firmy w tym procesie jako doradca?
👉 Napisz do mnie.
Sukcesja to początek nowego rozdziału – jeśli dobrze ją zaplanujemy.
