Proces grupowy – droga do efektywnej współpracy
Praca z grupą to proces, który bywa wymagający, ale również niezwykle satysfakcjonujący. Zespoły nie rodzą się gotowe do współpracy – przechodzą przez różne etapy, które pomagają im wykształcić odpowiednią dynamikę. Każda faza, choć może wydawać się trudna, jest kluczowa, by osiągnąć harmonijną i efektywną współpracę.
„Z chaosu rodzi się harmonia.” – Bruce Tuckman
Tak mówi jeden z klasyków teorii pracy grupowej, Bruce Tuckman, który opracował model rozwoju grup. Wskazuje on, że każdy zespół przechodzi przez cztery podstawowe fazy: formowanie, burza, normowanie i działanie. Jednak nie każda z tych faz jest łatwa.
Zespół, który dopiero się formuje, zmaga się z chaosami związanymi z niepewnością, brakiem zrozumienia ról i celów. Z kolei faza buntu to czas, kiedy członkowie grupy muszą zmierzyć się z różnicami i napięciami.
1.Formowanie – początek wspólnej drogi.
To faza, w której zespół dopiero się poznaje. Uczestnicy nie znają się jeszcze dobrze, więc starają się wypracować wstępne zasady współpracy.
Na tym etapie są bardzo przydatne Karty Kontraktu, dzięki którym w sposób metaforyczny uczestnicy ustalają zasady współpracy, jak chcą pracować, na co wyrażają aprobatę, gdzie stawiają granice.
Atmosfera bywa pełna ostrożności i niepewności. Często w tym etapie pojawiają się pytania o cele grupy i rolę każdego członka w zespole. Warto pamiętać, że chociaż to okres początkowy, ma ogromne znaczenie, bo to właśnie wtedy ustalają się podstawowe zasady pracy.
„Każda grupa ma swoją drogę – pozwól jej ją przejść.”
W tej fazie najważniejsze jest to, aby nie przyspieszać procesu. Dobrze jest dać grupie czas na akceptację zasad i roli każdego członka. Wprowadzenie jasnych reguł i norm na początku buduje fundament pod dalszą współpracę.
2. Burza – czas na buntu
Kiedy grupa zaczyna działać, pojawia się kolejny etap: burza. To czas, w którym ujawniają się różnice w opiniach, wartościach, czy sposobie pracy. Często w tej fazie pojawiają się konflikty, sprzeczności i frustracje. To zupełnie naturalna część procesu, choć bywa trudna do przejścia.
„Bunt to krok ku zrozumieniu.”
Faza buntu jest niezbędna, by grupa mogła przejść do etapu normowania. To w tym momencie zespoły zaczynają wypracowywać sposób na radzenie sobie z różnicami i uczą się lepszej komunikacji. Bunt to także czas, kiedy mogą zostać ujawnione trudności w relacjach między członkami grupy. Ważne jest, aby nie ignorować tego etapu – to w nim tkwi klucz do zrozumienia i dalszej harmonijnej współpracy.
3. Normowanie – czas na ustalenie zasad współpracy
Po fazie burzy, zespół zaczyna ustalać wspólne zasady działania. To etap, w którym dochodzi do stabilizacji – członkowie grupy rozumieją swoje role, komunikują się ze sobą w sposób bardziej świadomy i szanują różnice.
„Proces to klucz do współpracy.”
To czas, kiedy wypracowane zasady zaczynają być przestrzegane i wprowadzane w życie. Karty Kontraktu w tym momencie pełnią rolę przypomnienia o wartościach, które są fundamentem współpracy. Dzięki nim, zespół ma jasny punkt odniesienia, do którego może wrócić w trudniejszych chwilach. Przypomnienie o ustalonych zasadach sprzyja poczuciu bezpieczeństwa i buduje zaufanie w zespole.
4. Działanie – efektywna współpraca w pełni
Po przejściu przez wszystkie etapy, grupa osiąga fazę działania, gdzie współpraca przebiega sprawnie i efektywnie. Członkowie zespołu są świadomi swoich ról, rozumieją potrzeby innych i wspólnie dążą do realizacji celu. W tej fazie proces grupowy osiąga pełną dojrzałość.
„Razem przechodzimy przez każdą fazę.”
Faza działania to moment, w którym grupa pracuje nad realizacją wspólnych celów, wykorzystując wcześniej ustalone zasady i wypracowaną dynamikę. Zespół już rozumie, jak ze sobą współpracować, jak rozwiązywać problemy i jak wykorzystać różnorodność swoich członków do osiągnięcia zamierzonych wyników. Choć zespół już osiągnął stabilność, warto pamiętać, że Karty Kontraktu mogą wciąż pełnić rolę przypomnienia, które pomaga utrzymać zaangażowanie i pozytywną atmosferę w grupie. Służą one jako narzędzie, które przypomina wszystkim o wartościach i zasadach, które zespół ustalił na początku.
Proces grupowy to nie tylko sposób pracy, ale także podróż, którą każdy zespół musi przejść. Każda faza ma swoje wyzwania, ale jest niezbędna, by grupa mogła osiągnąć pełną harmonię. Kluczem do sukcesu jest odpowiednie zarządzanie tym procesem i wprowadzenie narzędzi, które będą wspierać zespół na każdym etapie. Karty Kontraktu to jedno z takich narzędzi – pomagają w ustaleniu zasad, wyjaśnieniu oczekiwań i budowaniu silnych fundamentów pod efektywną współpracę.
Pamiętaj – proces grupowy to naturalna droga do zrozumienia i efektywnej współpracy.
Z każdym etapem uczymy się czegoś nowego, zarówno o zespole, jak i o sobie samych.
